به گزارش آینه، گروه بریکس (BRICS) شامل قدرتهای اقتصادی نوظهور یعنی برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است که از به هم پیوستن حروف اول نام انگلیسی این کشورها تشکیل شده است. این گروه در ابتدای سال ۲۰۲۴، پنج عضو جدید شامل جمهوری اسلامی ایران، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی را به جمع خود اضافه کرد. روسیه در سال ۲۰۲۴ ریاست دورهای بریکس را بر عهده دارد.
در جولای ۲۰۲۰، اتحادیه همکاریهای زنان کارآفرین کشورهای عضو بریکس با هدف تعمیق روابط فرهنگی و اقتصادی بین اعضای این گروه، ایجاد شد. این اتحادیه در طول چهار سال فعالیت خود، جامعه بینالمللی زنان کارآفرین را تشکیل داده و حوزههایی چون هوش مصنوعی، صنایع خلاق، دانشبنیان، پویانمایی و آثار فرهنگی را در دستور کار خود قرار داده است. یکی از جلسات این اتحادیه در ژوئن ۲۰۲۴، با حضور بانوان کارآفرین از کشورهای ایران، روسیه، چین، برزیل، آفریقای جنوبی، مصر، اتیوپی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی در مسکو برگزار شد.
در این رویداد، دکتر نفیسه شاهی نوری به عنوان نماینده ایران در فروم صنایع خلاق اتحادیه با همکاری مرکز همکاریهای تحول و پیشرفت ریاست جمهوری شرکت داشت.
نفیسه شاهی نوری، مدیرعامل شتابدهنده و خانه خلاق و نوآوری ایلسا، در گفتوگویی به تشریح فرصتهای پیش روی ایران در این اتحادیه پرداخت. او بر اهمیت صنایع خلاق در توسعه اقتصادی و فرهنگی کشور تأکید کرد و همکاریهای بینالمللی را از عوامل اساسی رشد این صنایع دانست. حضور ایشان در این رویداد، فرصتی ارزشمند برای تبادل تجربیات و ایجاد ارتباط با فعالان حوزه صنایع خلاق در سطح بینالمللی بود. در این گفتوگو، درباره فرصتها، چالشها و راهکارهای توسعه صنایع خلاق و فرهنگی ایران پس از عضویت در بریکس بحث شده است.
لطفا در ابتدا با مقدمه ای از زیست بوم خلاق ایران و ظرفیت های آن، در مورد تجربه خود در رابطه با حضور در فروم صنایع خلاق زنان کار آفرین در اجلاس بریکس و نقش ایران در این اجلاس توضیح مختصری بفرمایید:
فرهنگ غنی ایران با ریشههای باستانی و اسلامی، همیشه پیام صلح، دوستی و عدالت را به همراه داشته است. انقلاب اسلامی ایران هم با هدف احیای تمدن اسلامی به شیوهای نوین و با استفاده از علوم جدید، کشور را به سمت توسعه صنایع فرهنگی و خلاق برده است. این توسعه به دنبال ترویج فرهنگ بومی و اسلامی-ایرانی و ایجاد تمدنی نوین با خلاقیت، تعامل بینالمللی و استفاده از رسانه و هنر بوده است. در این راستا، سند توسعه فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی به عنوان چارچوبی برای پیشبرد این اهداف تهیه شده و به اجرا درآمده است. بر اساس این سند، تأکید بر ترویج ارزشهای بومی، شفافیت، اخلاقمداری، الهامبخشی، حفظ خانواده و تقویت هویت فرهنگی از اولویتهای اصلی در توسعه فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی در ایران به شمار میرود
زیستبوم خلاق و فرهنگی در ایران، که تقریباً یک دهه است شکل گرفته، یکی از ارکان اصلی توسعه صنایع خلاق و فرهنگی به شمار میرود. بازیگران این زیستبوم شامل پارکهای نوآوری، شتابدهندهها، استارتاپها، شرکتهای خلاق، صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر، خانههای خلاق، فنبازارها، کانونهای مالکیت معنوی، پژوهشکدهها، منتورها، تولیدکنندگان و خدماتدهندگان صنایع خلاق هستند.
اما توسعه صنایع خلاق در ایران با چالشهایی جدی روبهرو است، از جمله تحریمهای بینالمللی، عدم وجود قوانین حامی زیست بوم، مشکلات زیرساختی مثل محدودیت اینترنت و … این مسائل جذب سرمایهگذار خارجی و صادرات محصولات فرهنگی را دشوار کرده است.
یکی از راههای رفع این چالشها، توسعه همکاریهای بینالمللی، به ویژه با کشورهای اسلامی و تشکیل پیمانهای مشترک در حوزه فناوریهای فرهنگی و نرم است. عضویت فعال در مجامع بینالمللی مانند بریکس نیز میتواند به فعالتر شدن این زیستبوم کمک کند.
با توجه به تنوع فرهنگی و اقتصادی کشورهای عضو بریکس، چه فرصتهای منحصر به فردی برای ایران در این اتحادیه وجود دارد و چگونه میتوان از این فرصتها برای توسعه صنایع خلاق در ایران استفاده کرد؟
به نظرم یکی از مهمترین فرصتهایی که در بریکس وجود دارد، همکاری در تولید محتوا است. ایران با پیشینهی فرهنگی غنی و استعدادهای فراوان در هنر و صنعت میتواند با کشورهای بریکس همکاری کند و تولیدات مشترکی در حوزههایی مثل فیلم، موسیقی، انیمیشن و دیگر محصولات فرهنگی ایجاد کند.یکی دیگر از فرصتهای مهم، تبادل مهارت و دانش بین کشورهای بریکس است. ما میتوانیم از تجربیات سایر اعضا در حوزههای مختلف صنایع خلاق، مثل بازیهای رایانهای، طراحی مد و صنایع دستی بهرهمند شویم و در مقابل، تجربیات خود را نیز با آنها به اشتراک بگذاریم. از سوی دیگر، یکی از مزایای مهم عضویت در بریکس، دسترسی به بازارهای جدید است.
برای بهرهبرداری حداکثری از این فرصتها، پیشنهادهایی هم وجود دارد:
ایجاد یک نهاد هماهنگکننده برای پیگیری همکاریهای بریکس در حوزه صنایع خلاق میتواند به انسجام و مدیریت بهتر این همکاریها کمک کند. همچنین، حمایت از شرکتهای دانشبنیان و استارتاپها از طریق ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری خطرپذیر و تأمین مالی پروژههای نوآورانه، میتواند به رشد این صنایع کمک کند.
توسعه زیرساختها مثل استودیوهای فیلمسازی، کارگاههای صنایع دستی و مراکز طراحی، و همچنین ایجاد پارکهای فناوری و نوآوری، برای تولید و صادرات محصولات فرهنگی ضروری است. این توسعه زیرساختها میتواند به تقویت اکوسیستم صنایع خلاق کمک کند.
ترویج فرهنگ کارآفرینی و توسعه آموزشهای تخصصی در حوزه صنایع خلاق برای تربیت نیروی انسانی متخصص، و همچنین حمایت از تولید محتوای باکیفیت و بومی میتواند برند فرهنگی ایران را در سطح بینالمللی تقویت کند. همچنین، توسعه گردشگری فرهنگی از طریق معرفی فرهنگ و هنر ایران به جهان، میتواند به افزایش درآمدهای ارزی کشور کمک کند.
به نظر شما چه موانع و چالشهای مشترکی بر سر راه توسعه این صنایع در کشورهای عضو وجود دارد؟ آیا راهکارهایی برای رفع این موانع پیشنهاد شده است؟
ارتباط با اتحادیه زنان کارآفرین و فروم صنایع خلاق در اجلاس بریکس نشان داده که کشورهای عضو با چالشهای مشترکی در این حوزه روبرو هستند. یکی از بزرگترین موانع، محدودیتهای اقتصادی و تجاری است که با کمبود منابع مالی و سرمایهگذاری کافی همراه است. بسیاری از کشورها فاقد زیرساختهای مناسب و استاندارد برای حمایت از صنایع خلاق هستند و با مشکلاتی چون کمبود فضاهای کاری مناسب، دسترسی محدود به فناوریهای نوین و نبود سرمایهگذاری کافی برای رشد و توسعه این صنایع مواجهاند. این مسئله بهخصوص برای استارتآپها و کسبوکارهای کوچک و متوسط مشکلساز است.
یکی دیگر از چالشهای مهم بویژه برای کشور خودمان ایران، نبود قوانین و مقررات شفاف و حمایتگرانه در حوزه مالکیت فکری و حقوق مؤلف است. پیچیدگیهای اداری در روند صدور مجوزها، مانعی بزرگ بر سر راه توسعه این صنایع است و باعث عدم اطمینان در سرمایهگذاران و هنرمندان میشود. این امر مانع از جذب سرمایهگذاریهای خارجی و داخلی و حتی صادرات محصولات صنایع خلاق میگردد. در این زمینه پیشنهاد شد که قوانین شفاف و حمایتگرانه در حوزه مالکیت فکری تدوین شود. سادهسازی روند صدور مجوزها و قوانین حمایتگرانه برای صنایع خلاق میتواند به جذب سرمایهگذاران و افزایش رشد این صنایع کمک کند.
با توجه به تنوع فرهنگی و اقتصادی کشورهای عضو بریکس، چه مدل همکاریهایی در حوزه صنایع خلاق میتواند بیشترین بهرهوری را داشته باشد؟
با توجه به تنوع فرهنگی و اقتصادی کشورهای عضو بریکس، به نظرم ایجاد یک بازار مشترک برای محصولات فرهنگی و خلاق میتواند یکی از مؤثرترین مدلهای همکاری باشد. این بازار مشترک به هنرمندان، طراحان و شرکتهای خلاق از کشورهای مختلف این امکان را میدهد که آثار خود را به نمایش بگذارند و به فروش برسانند. با این کار، آنها میتوانند به راحتی به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند و درآمد خود را افزایش دهند. این مدل نه تنها به هنرمندان و فعالان زیست بوم کمک میکند، بلکه میتواند به تقویت همکاریهای بینالمللی نیز کمک کند.
در کنار این بازار مشترک، برگزاری رویدادهای فرهنگی مشترک برای معرفی فرهنگ و هنر کشورهای عضو به یکدیگرو به جهان مانند نمایشگاهها و جشنوارهها میتواند فرصتی عالی برای تبادل دانش و تجربیات فراهم کند. این مدل به تقویت اقتصاد خلاق و اقتصاد فرهنگ کمک می کند.
همچنین، با توجه به نیاز به حمایت از استارتآپها، ایجاد صندوقهای سرمایهگذاری مشترک برای تأمین مالی پروژههای نوآورانه در این حوزه بسیار مفید خواهد بود. این صندوقها میتوانند به رشد کسبوکارهای خلاق کمک کنند و زمینهساز توسعه زیرساختهای فرهنگی مانند استودیوهای ضبط و گالریها شوند.
ایجاد یک برند مشترک برای محصولات فرهنگی کشورهای عضو به همراه توسعه زیرساختها و هماهنگی قوانین و مقررات مربوط به مالکیت معنوی و حقوق مؤلف نیز میتواند به تسهیل همکاریها و کاهش مشکلات حقوقی کمک کند. همچنین به افزایش شناخت جهانی از این محصولات کمک کند.
در نهایت، توسعه گردشگری فرهنگی از طریق همکاریهای مشترک نیز میتواند تقویت شود. با طراحی تورهای گردشگری فرهنگی مشترک، میتوان جاذبههای فرهنگی و هنری کشورهای عضو را به گردشگران معرفی کرد و به رشد صنعت گردشگری کمک کرد. این مدلهای همکاری میتوانند به بهرهوری بیشتر در حوزه صنایع خلاق کشورهای عضو بریکس منجر شوند و فرصتهای جدیدی برای تعامل و رشد ایجاد کنند.
در نهایت زیست بوم صنایع خلاق و فرهنگی ایران چه فرصت هایی را در اختیار اعضای بریکس می تواند قرار دهد؟
ما به نمایندگی از زیست بوم خلاق و فرهنگی ایران با پیشنهاد ارائه فضاهای ویژه و امکانات پیشرفته، درصدد بالابردن سطح همکاری های خود با اعضای این اتحادیه هستیم. از جمله این ظرفیتها، میتوان به ایجاد استودیوی مجهز تولید محتوا و رندر فارم در مرکز تخصصی رسانه اشاره کرد که میتواند به تولید محتواهای باکیفیت کمک کند. همچنین، ما پیشنهاد میدهیم که یک پارک فناوری و نوآوری بریکس ایجاد کنیم تا فضایی برای نوآوریهای مشترک فراهم شود. خانههای خلاق و مراکز نوآوری ما نیز میتوانند به عنوان پایگاههایی برای پرورش استعدادها و ایجاد همکاریهای جدید عمل کنند.
ما همچنین به دنبال سرمایهگذاری در تولید انیمیشن و فیلمهای مشترک هستیم و قصد داریم بسترهای گردشگری خانوادگی را با تمرکز بر زنان بریکس توسعه دهیم. برگزاری نمایشگاههای دائمی برای زنان بریکس و ایونتهای مشترک در حوزههایی مانند مد و صنایع غذایی نیز از دیگر برنامههای ماست. در کنار این، ایجاد جایزه بریکس در جشنوارههای فیلم، تئاتر و موسیقی، و راهاندازی پلتفرم استریم مشترک از دیگر ایدههای ما برای ارائه به اعضای فروم صنایع خلاق است.
همچنین، با ایجاد کوریدورهای مجازی و فیزیکی صنایع دستی، استفاده از منتورهای تخصصی بازار، و جذب دانشجویان بینالمللی، قصد داریم به تبادل دانش و تجربه بپردازیم. انتقال تجربه تولیدکنندگان صنایع دستی به متاورس و ایجاد کنسرسیومهای مشترک در ارکان مختلف صنایع خلاق نیز در دستور کار ماست.
پلتفرم آموزشی Cultural MBA، حضور در بخش داوری و مسابقات استارتاپی، و تولید برنامههای تلویزیونی با مشارکت کشورهای بریکس نیز از دیگر برنامههای ما برای همکاری با اعضای اتحادیه بریکس در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی است.
در کل، ما با افتخار آمادهایم تا این امکانات و فرصتها را به کشورهای بریکس ارائه دهیم و به همکاریهای مشترک در سطح بالاتری دست یابیم.
منبع کامل متن خبر: https://ayenenews.ir/%d8%b5%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%b9-%d8%ae%d9%84%d8%a7%d9%82-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%db%8c%da%a9%d8%b3/